BALIN ÖZELLİKLERİFiziksel özellikleri.Renk:Balın rengi, balı oluşturan maddelerin ışığı tutmasından oluşan optik bir özelliktir. Bal renkleri toplandığı çiçeklere ve bünyesindeki maddelere göre değişmektedir. Balın bünyesinde bulunan karotin, klorofil türevleri, ksantofil ve bazı renk maddelerinde etkisi olmaktadır. Balın ısıtılması ve depolanma şartları da balın renk değişimi üzerinde etkilidir.Özgül Ağırlığı: Sıcaklığa ve içindeki su miktarına bağlı olarak değişmekle birlikte, 20 santigrat derecede 1,4225 olmaktadır.
Viskosite: Balın akışkanlığa karşı gösterdiği dirençtir.Viskosite balın birleşimine ve daha çok nem içeriğine bağlı bir özelliktir. Isıtılınca balın vizkositesi azalmakta ve akışkanlık kazanmaktadır.
Kırılma Oranı: Işığın madde içindeki hızının havadaki hızına oranı (Refraktir İndeks) olarak tanımlanmaktadır. Balın su içeriğini bulmada kullanılır.
Optik Sapma: Bal ışığı sağa veya sola kırmaktadır. Normal ballar polarize ışığı sola kırmaktadır. Salğı balları ve çay şekeri ( Sakkaroz) polarize ışığı sağa döndürmektedir. Balın bu özelliğinden yararlanarak salğı balı veya sakarozdan yapılmış yapay ballar tespit edilebilmektedir.
Higroskobik Özelliği: Havadan nem alma özelliği demekte olan bu özellik bizim gibi üreticiler için önemlidir. Balın havadan nem alması özel yapısına, şeker ve su içeriğine bağlıdır. Balın kalitesi dışında bu özelliği aynı zamanda balın kristalize ve fermente olması bakımından önem taşımaktadır. Havadaki nem oranı % 58 olduğu zaman baldaki nem oranı % 17,4 civarında olmaktadır. Bu değerden az nemli ortamlarda bal nem kaybetmekte bu oranın üstündeki değerlerde ortamdan nem almaktadır.
Biyolojik Özellikleri.Tat ve Koku: Bizim gibi üreticileri ve tüketicilerimizi ilgilendiren bir özelliktir. Bünyesindeki miktarı,şeker türleri, şeker türlerinin bir birlerine oranı ve nektarın toplandığı bitki türüne göre değişiklikler göstermektedir. Bala uygulanan çeşitli işlemler kokusunu ve tadını değiştirmektedir.
Şekerlenme: Balda bir çözeltidir sonuçta. Herhangi bir madde bakımından doymamış sınırın üzerinde olan çözeltiler kararsız çözeltiler olup, doymuş çözelti durumuna dönmek eğilimindedirler. Hepimiz biliyoruz ki, balda çeşitli şekerler bulunmaktadır. Doyma noktası üzerindeki glukoz, kristal hale geçerek balın şekerlenmesini sağlar. Şekerlenme glukoz şekeri ile ilgili bir olaydır. Bizim sorumunuz şekerlenmiş balların halkımız tarafından sahte bal sayılmasıdır. Bu durum da pazarlama ve üretici ile tüketiciyi karşı karşıya getirmektedir. Balın şekerlenme hızı fruktoz / glukoz ve glukoz / su oranına bağlıdır. Glukoz / su oranı 1,70 veya daha az olması balın geç şekerlenirken, bu oran 2,10’dan fazla olduğunda ballarımız çok kısa zamanda şekerlenmektedir. Balda fruktoz miktarı glukozdan fazladır.Fruktoz / glukoz oranı büyüdükçe balın şekerlenme eğilimi azalır. Olgunlaşmamış ballarda glukozadan daha fazla sakkaroz bulunduğundan şekerlenme daha yavaş olur.
Fermantasyon: Balın bozulduğunu gösterir. Balın bünyesindeki şekerlerden ve dayanıklı mayalardan kaynaklanmaktadır. Mayalar baldaki fruktoz ve glukoz şekerlerine etki ederek sonuçta alkol ve CO2 meydana gelmekte ve daha sonra alkol oksijenin etkisiyle asetik asit ve suya dönüşmektedir. Balın yapısı bozulmakta, ekşimektedir ve balın rengi açılmaktadır. Fermantasyona yol açan mayaların kaynağı çiçekler ve topraktır. Olgunlaşmış ballarda su oranı ve maya azdır. Biz üreticiler balları olgulaştıktan sonra hasat etmeliyiz. Genellikle önce ballarımız kristal hale geliyor sonradan fermantasyon olmaktadır. Bizler ballarımızın kristal olmasını geciktirmeli ve kristal hale gelmiş balları usulüne uygun olarak tekrar sıvı hale getirmeliyiz.
Kimyasal Özellikler.Balın kimyasal Analizleri özel aygıtlar, laboratuar malzemesi ve dikkatli ölçüm, test ve gözlem yapmayı gerektirir.Yapılan bal analizinde glukoz, fruktoz ve sakaroz başta olmak üzere baldaki çeşitli şekerler ile asitlik, diyastaz aktivitesi, HMF ve kül miktarı gibi özellikleri incelenir.
